Ομιλία του Βαγγέλη Αποστόλου, κατά την τελετή Παράδοσης – Παραλαβής στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων

Αθήνα, 29 Αυγούστου 2018

 

Ο Βαγγέλης Αποστόλου παραδίδει το Υπουργείο στον Σταύρο Αραχωβίτη

Πριν 3 χρόνια και 7 μήνες ο Πρωθυπουργός μου ανέθεσε την ευθύνη του αγροτικού χώρου.

Η έννοια μας, από την πρώτη στιγμή, ήταν,  να αντιμετωπίσουμε άμεσα τις στρεβλώσεις και τις δυσλειτουργίες που επιβάρυναν τον αγρότη και να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για να «ξεδιπλώσουμε» σταδιακά το στρατηγικό μας σχέδιο για τον αγροτικό τομέα.

Το πρώτο που βρήκα στα συρτάρια του Υπουργείου ήταν δύο φακέλους  , ο  ένας δημοσιονομικών διορθώσεων , δηλαδή προστίμων και ο άλλος καταλογισμών , δηλαδή ανακτήσεων , συνολικού ύψους περί τα 3 δις, δηλαδή  περίπου το σύνολο των ετήσιων εισροών από τον κοινοτικό προϋπολογισμό .

Άμεση λοιπόν προτεραιότητα ήταν να νοικοκυρέψουμε τις πληρωμές και να διασφαλίσουμε ότι ο αγρότης θα παίρνει τα λεφτά του έγκαιρα , προγραμματισμένα και χωρίς πρόστιμα και καταλογισμούς.

Το καταφέραμε και σήμερα θεωρείται αυτονόητο.

Αυτή την ώρα μάλιστα είναι σε εξέλιξη και διαπραγμάτευση και για την απομείωση των προστίμων και των καταλογισμών.

Καθιερώσαμε επίσης την άμεση καταβολή και την  αποτελεσματική χρήση των συνδεδεμένων ενισχύσεων, ώστε να υπηρετούν στοχευμένες πολιτικές ανά προϊόν και κλάδο. 

Αλλά και ως προς τις αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ, ένα θέμα που καίει πολύ τους αγρότες,  ο χρόνος έχει μειωθεί σημαντικά, ενώ τα σύγχρονα φαινόμενα και οι προβλέψεις της κλιματικής αλλαγής μας υποχρέωσαν να προγραμματίσουμε   αναπροσαρμογή του κανονισμού του Φορέα και μάλιστα μέσα στο 2018.

Στο πλαίσιο αυτού που ανέφερα προηγουμένως ως νοικοκύρεμα, αλλά και με άξονα τις αναπτυξιακές προοπτικές του κλάδου, ολοκληρώσαμε έγκαιρα την αναδιάρθρωση των υπηρεσιών του Υπουργείου, επιλέγοντας Γενικούς Διευθυντές με διαφάνεια και αντικειμενικά κριτήρια .

Απαραίτητη  ήταν επίσης η αντιμετώπιση του μεγάλου θέματος της ρευστότητας στον αγροτικό χώρο, καθώς η κατάργηση της Αγροτικής Τράπεζας δημιούργησε ένα μεγάλο κενό.

 Θεσμοθετήσαμε τη Κάρτα του Αγρότη, με εγγύηση τις κοινοτικές επιδοτήσεις. Έχουμε μέχρι σήμερα δώσει  τη δυνατότητα στους δικαιούχους να αντλήσουν περί το 1 δις ευρώ ρευστότητα και μάλιστα με επιτόκιο χαμηλότερο του 5% , που σημαίνει μείωση του κόστους κατά τουλάχιστον 10%, ιδιαίτερα στον τομέα των εφοδίων.

Βάλαμε τις βάσεις για τη μεγαλύτερη ως  τώρα ανακούφιση του αγροτικού χώρου από το τεράστιο πρόβλημα των δανειακών του υποχρεώσεων. Ήταν σημαντική η δουλειά του Βασίλη του Κόκκαλη.

Όπως ξέρετε η ρύθμιση των οφειλών τους μπορεί να περιλαμβάνει 100% διαγραφή  των τόκων υπερημερίας των δανείων, διαγραφή προστίμων και προσαυξήσεων του Δημοσίου, αποπληρωμή ως 120 δόσεις, διαγραφή κεφαλαίου έως και στο 60%.

 Έπρεπε επίσης να βρούμε λύση και στην πληρωμή της απασχόλησης στον αγροτικό χώρο με στόχο να μειώσουμε κι άλλο  το κόστος παραγωγής . Γι αυτό και προχωρήσαμε  στη θέσπιση του εργοσήμου ως βασικού εργαλείου πληρωμής , ώστε η δαπάνη αυτή να καταλογίζεται ως έξοδο στην αγροτική επιχείρηση. Έχει  κατοχυρωθεί ήδη και για τους μετανάστες και η εφαρμογή του διαρκώς διευρύνεται .

Στηρίξαμε με την εμπλοκή μας τη  Φορολογική και Ασφαλιστική παρέμβαση που μας επέβαλλαν οι θεσμοί στον ασφαλιστικό χώρο , πετυχαίνοντας  ελάφρυνση για την μέγιστη πλειοψηφία των αγροτών με τη θέσπιση

αφορολόγητου ορίου για τους μικρούς και μεσαίους παραγωγούς.

Στο ασφαλιστικό κατοχυρώσαμε και την ελάχιστη εθνική σύνταξη των 384 ευρώ , πράγμα που δεν προβλεπόταν και μάλιστα  με δυνατότητα αύξησής της από την ανταποδοτικότητα.

Πρέπει εδώ να σημειώσω κάτι σημαντικό γιατί αυτά τα θέματα ήταν τα κύρια που έθεταν οι αγρότες στις κινητοποιήσεις τους: Οι αγρότες είχαν δίκιο σε πολλά αιτήματά τους όταν βρέθηκαν στους δρόμους. Το είπαμε και στους ίδιους. Με φρόνηση και διάλογο καταφέραμε να δημιουργήσουμε κλίμα εμπιστοσύνης και συνεννόησης και να οδηγηθούμε σε λύσεις.

Έρχομαι τώρα σε κάποιες από τις παρεμβάσεις μας που είχαν ως στόχο να δώσουν αναπτυξιακή ώθηση και προοπτική στον αγροτικό τομέα και στον ίδιο τον αγρότη.

1) Κάναμε παρέμβαση για την ηλικιακή ανασυγκρότηση του χώρου.  Προχωρήσαμε στη στήριξη των νέων αγροτών,  έως 40 ετών, με στόχο την παραμονή αλλά και την επιστροφή των νέων στην περιφέρεια. Όχι μόνο υλοποιήθηκε προγραμματικά ο συγκεκριμένος στόχος , αλλά  και εντάξαμε το σύνολο των επιλαχόντων. 300 εκατ. θα δοθούν σε 16.000 νέους αγρότες.

2) Βάλαμε φραγμό στην  διακίνηση των αγροτικών προϊόντων  με ανεξέλεγκτη έκδοση τιμολογίων αγοράς και στις απαράδεκτες –πολλές φορές επτάμηνες και οκτάμηνες- καθυστερήσεις πληρωμών.

Υλοποιήθηκε με νόμο η πληρωμή των 60 ημερών για τα νωπά και ευαλλοίωτα προϊόντα. Ειδικά για το καθεστώς των παράνομων Ελληνοποιήσεων έχουμε ορατά αποτελέσματα.

Με τον ίδιο νόμο μετά από έντονη και επίπονη διαβούλευση στο πλαίσιο της ΕΕ, θεσπίσαμε  την υποχρεωτική αναγραφή προέλευσης του γάλακτος στα γαλακτοκομικά προϊόντα, με σκοπό να λειτουργήσει προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της διαφάνειας της αγοράς και της αποφυγής παραπλάνησης του καταναλωτή .

Οι έλεγχοι συνεχίζονται με βάση συγκεκριμένη στόχευση και με την απαραίτητη συνεργασία . Όπου υπήρξαν ευρήματα προτάθηκαν κυρώσεις.

3) Η ανυποληψία και η κακοδιαχείριση στο συνεταιριστικό τομέα καθιστούσε αναγκαία την άμεση  προώθηση προς ψήφιση,  νόμου για το πλαίσιο λειτουργίας του συνεργατισμού.

Καθιερώσαμε κίνητρα για συλλογικές μορφές οργάνωσης της παραγωγής και της μεταποίησης, συνεταιρισμούς, ομάδες και οργανώσεις παραγωγών.

Για την ενίσχυση  των συλλογικών μορφών επαγγελματικής οργάνωσης των αγροτών ήδη  έχει κατατεθεί  στη Βουλή σχετικό νομοσχέδιο για τη συγκρότησή τους.

Στο ίδιο ν/σ έχουμε συμπεριλάβει τροπολογία για την επαναφορά της  άδειας της ερασιτεχνικής αλιείας  και τη κατάργηση της βιτζότρατας.

4) Προχωρήσαμε ήδη στην  Ίδρυση Φορέα Αξιοποίησης της δημόσιας αγροτικής γης , με σκοπό  τη παραχώρησής της  σε νέους αγρότες και συλλογικές μορφές.

Έχει θεσμοθετηθεί  ο σχετικός οργανισμός (ΟΔΙΑΓΕ) και ως το τέλος  του 2018  πρέπει να συγκροτηθεί και να λειτουργήσει.

5) Προχωρήσαμε στη δημιουργία Τράπεζας Γενετικού Υλικού με στόχο την διατήρηση, αναπαραγωγή, εμπορία και προώθηση του εγχώριου γενετικού υλικού.

Εγκαινιάστηκε η λειτουργία του και έχει αποκτήσει περιεχόμενο.

6) Από τη πρώτη στιγμή εφαρμόσαμε Ειδικό Σχέδιο για την στήριξη της κτηνοτροφίας, με στόχο την αύξηση της παραγωγής, την διατροφική επάρκεια,  την  συγκράτηση του πληθυσμού στην ύπαιθρο και την συμπληρωματική απασχόληση ιδιαίτερα των κατοίκων των ορεινών περιοχών.

Η ψήφιση του νόμου για τις βοσκήσιμες γαίες όχι μόνο μας διασφάλισε επιλεξιμότητες για τις ενισχύσεις της κτηνοτροφίας , αλλά και αποτελεί οραματική προσέγγιση , αφού κάθε κοπάδι θα έχει το δικό του λιβάδι. 

Επί μέρους μέτρα και αποφάσεις ιδίως σε ότι αφορά τις ενισχύσεις και λοιπές διευκολύνσεις ήδη ισχύουν . Μένει να συνταχθούν τα διαχειριστικά σχέδια .

Ήδη το νομοσχέδιο για τις σταβλικές εγκαταστάσεις , μια δουλειά που ο Γιάννης ο Τσιρώνης  με επιμέλεια ολοκλήρωσε έχει μπει σε διαβούλευση και μέχρι τέλους του χρόνου μπορεί να  γίνει νόμος του κράτους λύνοντας ένα μεγάλο πρόβλημα του χώρου.

Ανέφερα κάποιες βασικές παρεμβάσεις από ένα μακρύ κατάλογο σημαντικών πρωτοβουλιών που όσοι δραστηριοποιούνται ή παρακολουθούν τον αγροτικό χώρο τις ξέρουν καλά.

Βέβαια υπάρχουν και δυσάρεστες επιπτώσεις στο χώρο που προέκυψαν από αποφάσεις, λόγω αρμοδιότητας άλλων Υπουργείων. Εμείς αντιδράσαμε.

Περιμένουμε, όπως εξάλλου έχει δεσμευτεί και ο Πρωθυπουργός σύντομα να καταργηθεί ο φόρος του κρασιού.

Όπως επίσης  να αντιμετωπιστεί το ζήτημα των επιπτώσεων που έχει η κύρωση των δασικών χαρτών στις ενισχύσεις του αγροτικού χώρου.

Ο αγροδιατροφικός τομέας της χώρας μας βρίσκεται σήμερα μπροστά σε δύο μεγάλες προκλήσεις για τις οποίες έχουμε δώσει πολλές και νικηφόρες μάχες. 

Η πρώτη πρόκληση συνεπάγεται την αυστηρή στοχοθέτηση της χρήσης και την άριστη αξιοποίηση των πόρων της ΚΑΠ και συνδέεται με τις πιέσεις στον Προϋπολογισμό της Ένωσης και της ΚΑΠ  μετά το 2020 .

Επιμένουμε:

•             να μην μειωθεί ο προϋπολογισμός της ΚΑΠ

•             να μην υπάρξει  άμεση και πλήρης εξωτερική σύγκλιση των ενισχύσεων χωρίς να λαμβάνει υπόψη κι άλλες παραμέτρους, εκτός της στρεμματικής ενίσχυσης. Σε αυτή τη μάχη έχουμε ήδη πετύχει μια πρώτη νίκη. Καταφέραμε στο Συμβούλιο Υπουργών να πάρουμε απόφαση με 23 υπέρ και 5 κατά της πρότασής μας

•             να αποτραπεί κάθε  ιδέα ακόμη και για μικρού βαθμού συγχρηματοδότηση των άμεσων ενισχύσεων από εθνικούς πόρους , που σημαίνει απλά ότι αποφύγαμε τον κίνδυνο της επανεθνικοποίησης.

Η δεύτερη πρόκληση συνδέεται με τις αυξημένες τάσεις της ζήτησης αγροτικών προϊόντων τόσο στην Ε.Ε. όσο και στις διεθνείς αγορές, που μετά τις σημαντικές διεθνείς επαφές και συμφωνίες της Κυβέρνησης αναπτύσσουν ιδιαίτερη δυναμική που επιβάλλει την προετοιμασία για την ενισχυμένη και ανταγωνιστική παρουσία μας στις διεθνείς αγορές.

Προχωρήσαμε στην υλοποίηση προγραμμάτων για την προώθηση των αγροτικών προϊόντων. Βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη και την φετινή χρόνια με προϋπολογισμό πάνω από τα 170 εκ. Ευρώ .

Ήδη τα στοιχεία δείχνουν ότι το 2018 θα κλείσουμε με μηδέν έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων, όταν το παραλάβαμε γύρω στα 3 δις.

Θέλω να κάνω ειδική αναφορά στην υλοποίηση του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης:

Είναι βασική  προτεραιότητα  στη πολιτική διαχείριση του αγροτικού τομέα κινητοποιώντας συνολικούς πόρους της τάξης των 6 δις € περίπου.

Στα πλαίσια της πολιτικής μας για Αποκέντρωση με Αυτοδιοίκηση εκχωρήσαμε στις Περιφέρειες της χώρας αρμοδιότητες διαχείρισης  στο 37,4% των πόρων του.

Το 82,6% της δημόσιας δαπάνης ύψους 4,7 δις  , σε μόλις 31 μήνες από την έγκρισή του έχει δεσμευτεί και οι  πληρωμές, μέχρι σήμερα, έχουν φτάσει συνολικά στα 1,6 δις ευρώ,  δηλαδή  έχει ξεπεράσει το 36,2 % .

Τους προσεχείς μήνες προγραμματίζονται προκηρύξεις  ύψους 826 εκ.  €.

Από το Επιχειρησιακό, δε, Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας, ύψους 523 εκατ. Ευρώ έχουν ενεργοποιηθεί  μέτρα ύψους 350  εκατ. Ευρώ, δηλαδή το 67 % της συνολικής δαπάνης του προγράμματος.

Επιτρέψτε μου, τέλος, να σταθώ για λίγο σε ένα θέμα, τις αγροτοδασικές πυρκαγιές της υπαίθρου, που μπορεί να μην είναι στην αρμοδιότητά μας,  υφιστάμεθα όμως ως αγροτικός χώρος τις επιπτώσεις του.

Το Υπουργείο έχει υπό την εποπτεία του το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων, που έχει καταθέσει συγκεκριμένη πρόταση , την έχω παραδώσει στον Υπουργό, με την οποία   , πέραν των μέτρων που ανακοινώθηκαν για την καταστολή και την λειτουργία της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, προτείνει να εστιάσουμε στην οργάνωση του τομέα της πρόληψης  όπου θα έχουν ουσιαστικότερο ρόλο και οι αγρότες .

Πρέπει να ξαναφέρουμε τον άνθρωπο, τον κάτοικο της Υπαίθρου  στο δάσος.  Κι αυτό θα γίνει με την άσκηση χρήσεων συμβατών  με τους κανόνες της αειφορικής διαχείρισης των δασών, αλλά και με τη διασφάλιση γι αυτούς ενός πρόσθετου εισοδήματος.

Για όλα τα προαναφερόμενα μέτρα υπάρχουν οι αναγκαίοι πόροι, τόσο από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, όσο και από το ΕΣΠΑ.

Με λίγα λόγια  το Υπουργείο  Αγροτικής Ανάπτυξης  πρέπει να αναλάβει την πρωτοβουλία να οργανώσει σε νέα βάση τον τομέα της πρόληψης των δασικών πυρκαγιών, επαναφέροντας την εικόνα των κατοίκων της Υπαίθρου, όταν βγαίνει καπνός από το δάσος , να τρέχουν να σβήσουν τη φωτιά  κι όχι να κοιτάνε τον ουρανό αν έρχονται τα εναέρια μέσα.

Θέλω τελειώνοντας να ευχαριστήσω τον Αναπληρωτή Υπουργό Γιάννη Τσιρώνη, τον υφυπουργό Βασίλη Κόκκαλη και τους Γενικούς Γραμματείς Νίκο Αντώνογλου και Χαράλαμπο Κασίμη για τη συνεργασία.

Επίσης τη διοικητική πυραμίδα του Υπουργείου, τους συνεργάτες του γραφείου μου, τους απλούς υπαλλήλους για τη βοήθεια και τη συνεργασία.

Και κάτι προσωπικό για όσους με ρωτούν αν αιφνιδιάστηκα ή απογοητεύτηκα από την απόφαση του Πρωθυπουργού για αντικατάστασή μου:

Έχω πεί και το επαναλαμβάνω: Εμείς δεν μπήκαμε στην αριστερά και στην πολιτική με την προοπτική των υπουργικών και των άλλων θέσεων.

Μπήκαμε για να προσφέρουμε στον άνθρωπο και στην κοινωνία, μπήκαμε για να αλλάξουμε τα πράγματα. Αυτό έκανα στο Υπουργείο στα περίπου 4 χρόνια που ο πρωθυπουργός μου ανέθεσε αυτό το καθήκον .

Αυτό θα κάνω και στη συνέχεια, σε όποια θέση και αν βρίσκομαι, ακόμα και του απλού ενεργού πολίτη, θέση την οποία, σε όλη την πορεία μου έχω υπηρετήσει και, να ξέρετε, την υπολήπτομαι στο έπακρο.

Θέλω να συγχαρώ και να ευχηθώ καλή δουλειά και καλή επιτυχία στη νέα ηγεσία του Υπουργείου, στο Σταύρο Αραχωβίτη με τον οποίο έχουμε συνεργαστεί στενά , στην Ολυμπία Τελιγιορίδου, κι αυτή του χώρου, και στον Βασίλη Κόκκαλη που παραμένει στο πόστο του.

Παρέδωσα ήδη στον Υπουργό ένα λεπτομερές Ενημερωτικό Σημείωμα για την αναπτυξιακή στρατηγική και τις προτεραιότητες της επόμενης περιόδου, όπως είχαμε σχεδιάσει να υλοποιήσουμε, για τη συνέχιση του κυβερνητικού έργου στον αγροτικό τομέα.

Καλή επιτυχία και πάλι και καλή δύναμη.