ΤΑ ΔΥΟ ΠΟΔΙΑ ΣΕ ΕΝΑ ΠΑΠΟΥΤΣΙ. Η ΑΛΛΙΩΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΗΣ

Σήμερα συνεδριάζει το Δημοτικό Συμβούλιο Κύμης Αλιβερίου και έχει σημαντικά θέματα. Τόσο σημαντικά που  φαίνεται ότι τα πιο κρίσιμα  θα περάσουν απαρατήρητα. Ένα από αυτά είναι το ΘΕΜΑ 8: Έγκριση ολοκληρωμένου πλαισίου δράσης έτους 2013. Αναρωτηθήκαμε τι είναι αυτό με αυτόν τον βαρύγδουπο τίτλο. Κανείς δεν ήξερε να μας πει. Το βάλαμε στο Google και μας οδήγησε στην Κοινή Υπουργική Απόφαση  «Καθορισμός διαδικασιών και κριτηρίων για την παρακολούθηση του «Ολοκληρωμένου Πλαισίου Δράσης» (Ο.Π.Δ) και την εφαρμογή του Προγράμματος Εξυγίανσης από το Παρατηρητήριο του άρθρου 4 του ν. 4111/2013» την ψάξαμε όπως ξέρουμε να ψάχνουμε και σας δίνουμε τα κυριότερα σημεία της. Ίσως να μην καταλάβετε και σεις πολλά αλλά κάτι θα πιάσετε. Εμείς καταλάβαμε  ότι το Παρατηρητήριο του Στουρνάρα και του Σταϊκούρα παρακολουθούν την εκτέλεση  την προϋπολογισμών των Δήμων και των νομικών τους προσώπων και εάν δουν παρεκκλίσεις πάνω από 10% στο εξάμηνο τους βάζουν στην αυστηρή επιτήρηση και τους αναγκάζουν να κόψουν δαπάνες.

Καλό ακούγεται αλλά πως θα προσαρμοστούν οι απροσάρμοστοι που έχουν μάθει στις αλχημείες. Γιατί εάν τα στοιχεία είναι λάθος ή μαϊμού ο πέλεκυς πέφτει βαρύς. Καλό είναι να το καταλάβουν αυτό και όσοι θέλουν να γίνουν Δήμαρχοι και να το ξανασκεφτούν. Η εποχή της ασωτίας πέρασε… και η τάξη θα γίνει ασφυκτική. Δύσκολη εποχή, βαρύς ο ζυγός.

Να τι γράφει η ΚΥΑ

Α. Το Ολοκληρωμένο Πλαίσιο Δράσης (ΟΠΔ) του ΟΤΑ συνοψίζει το πενταετές επιχειρησιακό πρόγραμμα δράσης, το ετήσιο πρόγραμμα δράσης και τον ετήσιο προϋπολογισμό των ΟΤΑ και των νομικών προσώπων αυτών που είναι ενταγμένα στο καταρτιζόμενο, από την ΕΛΣΤΑΤ, Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης (ΜΦΓΚ) (υποτομέας S.1313 ΟΤΑ, του Τομέα της Γενικής Κυβέρνησης) σύμφωνα με τις διατάξεις του αρθ.1Β του ν.2362/1995.  

Ο ΟΤΑ θέτει στόχους καθορίζοντας μηνιαίο πρόγραμμα εκτέλεσης του προϋπολογισμού του και αποτυπώνοντας δια αυτού τη χρονική πορεία εκπλήρωσης των ετήσιων εκτιμήσεών του εσόδων και δαπανών, σε επίπεδο μήνα και τριμήνου καθώς και σωρευτικά από την αρχή του έτους (Ιαν.-Μάρτιος, Ιαν.-Ιούνιος, Ιαν.-Σεπτ. και Ιαν.-Δεκ.). Για την κατάρτιση του προγράμματος αυτού λαμβάνεται υπόψη η χρονική πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού του προηγούμενου έτους σε συνδυασμό με κάθε άλλο στοιχείο που μπορεί να αξιοποιηθεί από τον ΟΤΑ, προκειμένου να αποδοθεί πρόγραμμα ρεαλιστικό και αξιόπιστο.

Το πρόγραμμα καταρτίζεται με βάση την αρχή της ισοσκέλισης του προϋπολογισμού, υπό την έννοια ότι το σύνολο των εξόδων δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το σύνολο των εσόδων, περιλαμβανομένου του ταμειακού υπολοίπου. Οι στόχοι των εσόδων και των εξόδων αναλύονται σε υπο-ομάδες, οι οποίες αποτελούν  αθροίσματα συγκεκριμένων επιμέρους Κωδικών Αριθμών (Κ.Α), η απόδοση των οποίων ελέγχεται κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού ώστε να εντοπίζονται και να αξιολογούνται αναλόγως οι πηγές τυχόν αποκλίσεων από τους συνολικά τιθέμενους στόχους.

Η εξέλιξη των απλήρωτων υποχρεώσεων του ΟΤΑ σε σχέση με την 31/12 του προηγούμενου οικονομικού έτους λαμβάνεται επίσης υπόψη κατά την αξιολόγηση του προγράμματος εκτέλεσης του προϋπολογισμού του και επίτευξης των στόχων, με γνώμονα το βαθμό συμβολής του στους αντίστοιχους δημοσιονομικούς στόχους που έχουν τεθεί για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, σύμφωνα με το ν. 4093/12.

Για το σκοπό αυτό, ο ΟΤΑ αποτυπώνει στον πίνακα στοχοθεσίας το επίπεδο των υποχρεώσεων του κατά την 31/12 του προηγούμενου οικονομικού έτους και θέτει  ως στόχο το μέσο επίπεδο αυτών που προκύπτει κάθε τρίμηνο (μέσος όρος μηνιαίων υποχρεώσεων) να εμφανίζεται μειωμένο έναντι του επιπέδου τους κατά την 31/12.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, το πρόγραμμα εκτέλεσης του προϋπολογισμού του ΟΤΑ πρέπει να διασφαλίζει την ισοσκέλιση του προϋπολογισμού και να συμβάλλει στην  επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων που έχουν τεθεί για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τόσο σε σχέση με τη διαφορά εσόδων και δαπανών όσο και ως προς τη μεταβολή των απλήρωτων υποχρεώσεων σε σχέση με την 31/12 του προηγούμενου οικονομικού έτους.

Υποχρεωτική αναμόρφωση των οικονομικών στόχων

Οι στόχοι εσόδων και εξόδων αναμορφώνονται υποχρεωτικά, δια της ανάλογης αναμόρφωσης  του ετήσιου προϋπολογισμού και του προγράμματος εκτέλεσής του στις ακόλουθες περιπτώσεις:

α) Εφόσον με βάση τα στοιχεία του υποβαλλόμενου ΟΠΔ, διαπιστωθεί από το Παρατηρητήριο απόκλιση από τις οδηγίες που παρασχέθηκαν για την κατάρτιση του προϋπολογισμού του αντίστοιχου έτους με την Κοινή Απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών.

Στην περίπτωση αυτή το Παρατηρητήριο υποδεικνύει την απόκλιση στην αρμόδια για την εποπτεία του ΟΤΑ αρχή, η οποία υποχρεούται να τον καλέσει για να προβεί σε αναμόρφωση του προϋπολογισμού του και του ΟΠΔ εντός 15 ημερών.

β) Ανεξαρτήτως της απόδοσης των στόχων των συνολικών εσόδων, εάν καταγραφεί αρνητική απόκλιση σε ποσοστό άνω του 10% για κάποια από τις υπο-ομάδες εσόδων των γραμμών 3, 4 και 5 του ενοποιημένου πίνακα των δήμων (Επιχορηγήσεις για Επενδύσεις, Ίδια Έσοδα, Έσοδα που προβλέπεται να εισπραχθούν από απαιτήσεις προηγούμενων οικονομικών ετών) ή για κάποια από τις υπο-ομάδες 1, 2, 3 και 4 των περιφερειρών (Επιχορηγήσεις από Τακτ. Προϋπολογισμό, Επιχορηγήσεις από ΠΔΕ και έσοδα από προγράμματα της Ε.Ε., 'Ιδια Έσοδα και Ιδια έσοδα από βεβαιώσεις Προηγούμενων Οικονομικών Ετών (Π.Ο.Ε.)), κατά το κλείσιμο του πρώτου τριμήνου του έτους ο ΟΤΑ υποχρεούται να προβαίνει άμεσα σε μέτρα και παρεμβάσεις για τη διόρθωση της απόκλισης προς διασφάλιση του σωρευτικού στόχου του επόμενου τριμήνου (στόχος για την περίοδο Ιαν.-Ιούνιος), γνωστοποιώντας αυτά με ειδική έκθεση που συντάσσεται  από τον  προϊστάμενο των οικονομικών υπηρεσιών του (Έκθεση Δράσεων Επίτευξης Στόχων) στο Παρατηρητήριο, στον οικείο Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου και στην αρμόδια για την εποπτεία του αρχή. Στην έκθεση περιγράφονται λεπτομερώς τα μέτρα, ο χρόνος λήψης τους και τεκμηριώνονται με στοιχεία οι αναμενόμενες οικονομικές αποδόσεις τους. Κατά την ίδια περίοδο το Παρατηρητήριο παρέχει προς τον ΟΤΑ οδηγίες και εισηγείται μεθόδους για τη διόρθωση της απόκλισης, αξιολογεί τους στόχους εσόδων και εφόσον κρίνεται αναγκαίο, διατυπώνει πρόταση για την τροποποίηση αυτών σε συγκεκριμένα επίπεδα μέσω ανάλογης αναμόρφωσης του προϋπολογισμού του. 

Στην περίπτωση που διαφαίνεται  αδυναμία διόρθωσης της ανωτέρω απόκλισης, το οικείο συμβούλιο προβαίνει υποχρεωτικά σε αναμόρφωση του ετήσιου προϋπολογισμού και αντίστοιχα των ετήσιων στόχων, μειώνοντας σε ρεαλιστικό ύψος τις επιμέρους ομάδες εσόδων και προσαρμόζοντας κατά το αντίστοιχο ποσό το σκέλος των εξόδων και ιδίως των υπο-ομάδων αυτών που αναγράφονται στις γραμμές 1, 4, 5, 6, και 7 (Κόστος προσωπικού, Δαπάνες για επενδύσεις, Πληρωμές ΠΟΕ, Μεταβιβάσεις σε τρίτους, Λοιπές λειτουργικές δαπάνες) του πίνακα στοχοθεσίας των δήμων, ή στις γραμμές 1, 3 και 5  (Αμοιβές προσωπικού, Δαπάνες για επενδύσεις και Λοιπές λειτουργικές δαπάνες) του πίνακα στοχοθεσίας των περιφερειών, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ισοσκέλιση του προϋπολογισμού.  Για την εφαρμογή των ανωτέρω λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη οι σχετικές υποδείξεις του Παρατηρητήριου  προς τον ΟΤΑ και την αρμόδια για την εποπτεία του αρχή. 

Ο προϋπολογισμός και το ΟΠΔ αναμορφώνονται από το οικείο συμβούλιο υποχρεωτικά μέχρι το τέλος Μαΐου και η αναθεώρηση των ετήσιων στόχων συντελείται δια της τροποποίησης των στόχων που αναλογούν στην απομένουσα χρονική περίοδο (μήνες που απομένουν από  τη λήξη του μήνα αναμόρφωσης του προϋπολογισμού, δηλαδή εάν η αναμόρφωση συντελεστεί εντός Απριλίου, για τους μήνες Μάιο-Δεκέμβριο). 

Για τον έλεγχο εφαρμογής των ανωτέρω, οι προϋπολογισμοί και τα ΟΠΔ των ΟΤΑ που υποδεικνύει το Παρατηρητήριο επανυποβάλλονται προς έλεγχο και έγκριση στην αρμόδια για την εποπτεία τους αρχή μέχρι το τέλος Μαΐου και πρέπει να έχουν εγκριθεί εντός ενός μήνα από το χρόνο υποβολής τους.

Διαδικασία παρακολούθησης της εκτέλεσης του προϋπολογισμού από το Παρατηρητήριο

   Το Παρατηρητήριο παρακολουθεί την εφαρμογή του ΟΠΔ, την εκτέλεση του προϋπολογισμού του ΟΤΑ και των νομικών του προσώπων και την ισοσκέλισή τους, μέσω του Κόμβου Διαλειτουργικότητας και σύμφωνα με τα οριζόμενα στις υπ’αριθμ. 74712/29-12-2010 (ΦΕΚ 2043 Β΄ 30-12-2010) και 74713/29-12-2010 (ΦΕΚ 2043 Β΄ 30-12-2010) Αποφάσεις του Υπουργού Εσωτερικών, Απ&ΗΔ, όπως εκάστοτε ισχύουν περί καθορισμού του τύπου, του περιεχομένου των στοιχείων, του χρόνου και του τρόπου ενημέρωσης των βάσεων  δεδομένων «Οικονομικά στοιχεία δήμων» και «Οικονομικά στοιχεία περιφερειών, των αριθμοδεικτών αξιολόγησης καθώς και κάθε άλλης αναγκαίας λεπτομέρειας». Σε περίπτωση που ο ΟΤΑ δεν μεριμνά για τη διάθεση των προβλεπόμενων στοιχείων στον Κόμβο, καθώς και σε τυχόν κάθε άλλη βάση δεδομένων, με αξιόπιστο και ολοκληρωμένο τρόπο, κατά τα προβλεπόμενα από τη σχετική νομοθεσία και την Κ.Υ.Α περί Τύπου του Προυπολογισμού του ΟΤΑ επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 7 των ανωτέρω Αποφάσεων.

Διαδικασία υπαγωγής στο Πρόγραμμα Εξυγίανσης και τρόπος υλοποίησής του

Εφόσον η εκτέλεση του προϋπολογισμού του ΟΤΑ παρουσιάζει για δύο συνεχόμενα τρίμηνα αρνητική απόκλιση σε ποσοστό άνω του 10% (κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο Α του άρθρου 2) και διαπιστωθεί από το Παρατηρητήριο ότι δεν έχει προβεί στα προσήκοντα μέτρα και τις παρεμβάσεις που υποδείχθηκαν από αυτό προς διόρθωση της απόκλισης σε ποσοστό κατώτερο του 10%, ο ΟΤΑ υπάγεται υποχρεωτικά σε Πρόγραμμα Εξυγίανσης, κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 6 του άρθρου 4 του ν. 4111/2013.  Η εκτέλεση του προϋπολογισμού εξετάζεται ανά τρίμηνο και σωρευτικά από την αρχή του έτους.  Σε περίπτωση που κατά το τελευταίο τρίμηνο του έτους (περίοδος Ιανουάριος-Δεκέμβριος), η εκτέλεση του προϋπολογισμού  αποδώσει για πρώτη φορά αρνητική απόκλιση άνω του 10%, η απόκλιση αυτή συνυπολογίζεται κατά την εξέταση  των αποτελεσμάτων του πρώτου τριμήνου του επόμενου οικονομικού έτους. Εάν αντίστοιχα καταγραφεί απόκλιση κατά το τρίτο και τέταρτο τρίμηνο του έτους, τότε ο ΟΤΑ καταρτίζει ή αναμορφώνει τον προϋπολογισμό του  επόμενου οικονομικού έτους, σύμφωνα με τις υποδείξεις του Παρατηρητηρίου ή εφόσον κρίνεται αναγκαίο, υπάγεται απευθείας σε Πρόγραμμα Εξυγίανσης.

Σε Πρόγραμμα Εξυγίανσης εντάσσονται σε κάθε περίπτωση και οι ΟΤΑ που εμφανίζουν μη ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς είτε κατά την κατάρτισή τους είτε κατά τη διάρκεια του έτους.

Η ένταξη στο Πρόγραμμα Εξυγίανσης συνεπάγεται την υποχρέωση εφαρμογής από τον ΟΤΑ των παρεμβάσεων που υποδεικνύει το Παρατηρητήριο κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 6 του άρθρου 4 του ν. 4111/2013. Κατά τη διάρκεια υπαγωγής του στο Πρόγραμμα, ο προϋπολογισμός του ΟΤΑ καταρτίζεται, αναμορφώνεται και εκτελείται σύμφωνα με τις υποδείξεις του Παρατηρητηρίου και εφόσον κρίνεται αναγκαίο, οι δαπάνες του μπορεί να περιορίζονται στις απολύτως ανελαστικές, μη περιλαμβανομένων σε αυτές αναγκαστικά του συνόλου των υποχρεωτικών δαπανών.

Για την αξιολόγηση της απόδοσης των ανωτέρω παρεμβάσεων και του βαθμού εφαρμογής αυτών από τον ΟΤΑ, το Παρατηρητήριο μπορεί να παραγγέλλει την πραγματοποίηση ανάλογων ελέγχων από το Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης, το Ελεγκτικό Συνέδριο και τη Γενική Διεύθυνση Δημοσιονομικών Ελέγχων του Υπουργείου Οικονομικών καθώς και να καθορίζει μικτά κλιμάκια ελέγχου, απαρτιζόμενα από υπαλλήλους της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών και της Γενικής Διεύθυνσης Θησαυροφυλακίου του Προϋπολογισμού του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους

Διαδικασία κατάρτισης και έγκρισης ΟΠΔ

1. Το ΟΠΔ καταρτίζεται, ψηφίζεται και υποβάλλεται προς έλεγχο από την αρμόδια αρχή μαζί με τον προϋπολογισμό και το Ετήσιο Πρόγραμμα του ΟΤΑ και του κάθε νομικού προσώπου του ΟΤΑ που εντάσσεται στο ΟΠΔ.

Το τμήμα του ΟΠΔ που αφορά το Πενταετές Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ακολουθεί τις διαδικασίες κατάρτισης, ψήφισης και τροποποίησης αυτού σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Κατόπιν αυτού, προσαρτάται στο ΟΠΔ σύμφωνα με όσα ορίζει η παράγραφος 1 του παρόντος άρθρου.

2. Σε περίπτωση που, κατά τον έλεγχο της αρμόδιας αρχής, διαπιστωθεί ότι ο προϋπολογισμός έχει καταρτιστεί σύμφωνα με τις προβλεπόμενες οδηγίες, αλλά το ΟΠΔ δεν πληροί τους όρους της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου, τότε ο Προϋπολογισμός εγκρίνεται και επιστρέφεται στον ΟΤΑ μόνο το ΟΠΔ προς διόρθωση, επανυποβολή και έγκριση από την αρμόδια αρχή, έως τις 10 Ιανουαρίου του έτους στο οποίο αυτό αναφέρεται.

3. Η ανωτέρω αρχή ελέγχει α)την πληρότητα των νομικών προσώπων του ΟΤΑ που πρέπει να περιέχονται στο ΟΠΔ σύμφωνα με το ΜΦΓΚ, β)την πληρότητα του ΟΠΔ ως προς τα μέρη που οφείλει να περιέχει, γ)την ακρίβεια των στοιχείων που περιέχουν οι Πίνακες Στοχοθεσίας Οικονομικών Αποτελεσμάτων, σε σχέση με τον ετήσιο προϋπολογισμό του ΟΤΑ και των νομικών του προσώπων, δ)την πληρότητα του περιεχομένου των Πινάκων Στοχοθεσίας οικονομικών αποτελεσμάτων και ε)την εν γένει κατάρτιση του ΟΠΔ σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας Κοινής Υπουργικής Απόφασης, και εγκρίνει το ΟΠΔ έως τις 31 Ιανουαρίου του έτους στο οποίο αυτό αναφέρεται.

4.Το ΟΠΔ αποστέλλεται στο Παρατηρητήριο σε έντυπη μορφή, καθώς και ηλεκτρονικά στη μορφή και κατά τον τρόπο που υποδεικνύεται από αυτό.