Δημήτρης Κατσούλης: Η διαχείριση των σκουπιδιών στην Νότια Εύβοια. Από το αδιέξοδο στην ανατροπή....

Η διαχείριση των απορριμμάτων  συνεχίζει να ταλανίζει την Νότια Εύβοια. Η περιοχή έχει μείνει ουραγός στην προώθηση των αναγκαίων και βασικών έργων διαχείρισης. Τα προηγούμενα σχεδόν είκοσι χρόνια ενώ υπήρξαν συγκεκριμένοι σχεδιασμοί στο πλαίσιο του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Στερεάς Ελλάδας οι τοπικοί, νομαρχιακοί, περιφερειακοί και κρατικοί θεσμοί δεν πήραμε στα σοβαρά την υπόθεση της έγκαιρης εφαρμογής τους και πάντως δεν έγιναν στην Νότια Εύβοια όσα στοιχειωδώς έστω έπραξαν οι αρμόδιοι πολιτικοί και διοικητικοί θεσμοί στην υπόλοιπη Εύβοια, στην υπόλοιπη Στερεά Ελλάδας και στις περισσότερες περιοχές της χώρας. Συνήθως όσοι έπαιρναν πρωτοβουλίες για την προώθηση λύσεων βρίσκονταν μόνοι τους απέναντι σε – κατά κανόνα- κατευθυνόμενες τοπικιστικές αντιδράσεις και κυρίως μόνοι απέναντι στην αδιαφορία, τον στρουθοκαμηλισμό και την υπονόμευση εκ μέρους των υπολοίπων δημοτικών, νομαρχιακών και κοινοβουλευτικών παραγόντων. Έτσι επικράτησε η γενική άποψη ότι η διαχείριση των σκουπιδιών αποτελεί σοβαρή μεν υπόθεση πλην όμως ενδιαφέρει μόνο όσους έχουν την ατυχία να εμπλέκονται άμεσα με τους τόπους όπου σχεδιαζόταν η εγκατάσταση των έργων διαχείρισης. Υπήρξαν ασφαλώς και εντελώς άστοχες κινήσεις τα τελευταία χρόνια ιδίως στην περιοχή του Δήμου Κύμης Αλιβερίου με αποτέλεσμα να χαθεί, στο παραπέντε, και ο πολύτιμος χρόνος αλλά και να μην εξασφαλιστούν οι αναγκαίες πιστώσεις.

Σήμερα ο κόμπος έφθασε στο κτένι. Είμαστε προ πολλού στο και πέντε.  Δεν υπάρχει ούτε ο ελάχιστος χρόνος για την επανάληψη συμπεριφορών σαν αυτές που περιγράφονται παραπάνω.

Η χωροθέτηση των δύο Σταθμών Μεταφόρτωσης στον Δήμο Κύμης Αλιβερίου και η υλοποίηση του ενταγμένου και χωροθετημένου Σταθμού στην Κάρυστο είναι επιτακτικά αναγκαίες ενέργειες. Αλλά δεν αρκούν.....

Από εκεί και πέρα η αγωνιώδης προσπάθεια εύρεσης χώρων διάθεσης των απορριμμάτων στους ήδη εν λειτουργία  ΧΥΤΥ της Εύβοιας και της Περιφέρειας παίρνει διαστάσεις ιλαροτραγωδίας. Γίνεται υπό το κράτος του πανικού και ως συνέπεια της απόλυτης αποτυχίας πρωτίστως του κεντρικού Κράτους να οργανώσει θεσμικά τη «διακυβέρνηση» του συστήματος διαχείρισης των αστικών αποβλήτων και ιδίως να διορθώσει εγκαίρως και αποτελεσματικά τις νομοθετικές και οργανωτικές αστοχίες ιδίως του ν.4071/2012 για τους «Περιφερειακούς ΦΟΔΣΑ». Το κεφάλαιο αυτό είναι μεγάλο, κρίσιμο και επίκαιρο και γιαυτό θα επανέλθουμε εξειδικευμένα.

Εν τω μεταξύ, η ενσωμάτωση της Οδηγίας 2008/98/Ε.Κ. με τον ν.4042/2012, θεσμοθετεί νέες κατευθύνσεις για την διαχείριση των στερεών αποβλήτων και επιβάλλεται η ενσωμάτωσή τους στον υπό αναθεώρηση Περιφερειακό Σχεδιασμό. Τις κατευθύνσεις αυτές δεν τις έχουν ίσως κατανοήσει οι αιρετοί και δεν τις έχουν εμπεδώσει οι τοπικές κοινωνίες. Εδώ ακριβώς είναι η μεγάλη πρόκληση και ευκαιρία.

Η καθυστέρηση της Νότιας Εύβοιας στην προώθηση των έργων που προέβλεπε ο υπό αναθεώρηση Περιφερειακός Σχεδιασμός  ίσως είναι και μία ευκαιρία για υπέρβαση. Να προχωρήσει δηλαδή η Νότια Εύβοια με γρηγορότερα βήματα και δικές της πρωτοβουλίες  στην εμπέδωση νέων πολιτικών για την διαχείριση των στερεών αποβλήτων βγαίνοντας από την καθυστέρηση και μπαίνοντας στην πρωτοπορία. Για να γίνει αυτό απαιτείται άμεσα και παράλληλα με την πρόοδο των ήδη δρομολογημένων έργων η ριζική αλλαγή των έως τώρα πενιχρών δεδομένων στην ανακύκλωση και η δυναμική υλοποίηση των κατευθύνσεων για την δραστική μείωση των απορριμμάτων. Η διαλογή ανά ρεύματα στην πηγή, η άμεση προώθηση της κομποστοποίησης, η αναδιοργάνωση των υπηρεσιών καθαριότητας, η εφαρμογή, μετά από διαβούλευση με τους πολίτες, πιλοτικών προγραμμάτων κοστολόγησης με βάση την ποσότητα των σκουπιδιών που απορρίπτει κάθε νοικοκυριό ως βασικό κίνητρο για την μείωση των αποβλήτων είναι ορισμένα μόνο από τα αναγκαία μέτρα. Χρειάζεται όμως οι δύο Δήμοι να συνεργαστούν σοβαρά και με σχέδιο, να ανασυγκροτήσουν, εν αναμονή και του νέου Περιφερειακού Σχεδίου,  τον Σύνδεσμο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Απορριμμάτων Νότιας Εύβοιας και να του δώσουν την πνοή που έπρεπε να έχει εξαρχής. Να μην περιμένουν από άλλους να τους δώσουν λύσεις. Δεν πρόκειται να δοθεί καλύτερη λύση από αυτήν που η συνεργασία των δύο Δήμων μπορεί να φέρει.

Είναι βέβαιο ότι η πρόταση αυτή δεν θα γίνει εύκολα κατανοητή από όσους έχουν αφεθεί στις πρόνοιες του νομοθέτη του ν.4071/2012 περί περιφερειακών ΦΟΔΣΑ και διάλυσης των υφιστάμενων. Δεν πρέπει να αγνοούν όμως ότι την ιστορία την γράφουν οι τολμηροί και οι προνοητικοί και αυτό για την αυτοδιοίκηση και τις τοπικές κοινωνίες σημαίνει επιπλέον ότι οι δρόμοι χαράσσονται με επιμονή σε ανοικτούς ορίζοντες και σε πολιτικές θεσμικές αυτονομίες.