Σκέψεις για την ανάπτυξη της Νοτιοκεντρικής Εύβοιας και ειδικότερα του Δήμου Κύμης – Αλιβερίου

 Του  Αβδελά Ευάγγελου (Γεωπόνου)

Δεν γνωρίζουμε, εάν στις υπηρεσίες της παλιάς Νομαρχίας ή Αντιπεριφέρειας σήμερα, υπάρχουν σχετικές μελέτες ή εάν έχει απασχολήσει ποτέ τους αρμόδιους πού οδηγούνται τα πράγματα τα τελευταία 40-50 χρόνια όσον αφορά στην ανάπτυξη της περιοχής. Και αν όντως υπάρχουν μελέτες, έχουν εφαρμοστεί; Έχουν αξιολογηθεί; Υπήρξε ωφελιμότητα  για τους πολίτες;

Ίσως θα έπρεπε να γίνει μία αποτίμηση της αναπτυξιακής πορείας των δεκαετιών, ώστε να εξαχθούν κάποια συμπεράσματα που θα ήταν πολύ χρήσιμα για την παραπέρα πορεία, π.χ. σε ότι αφορά δημόσια έργα (δρόμοι, σχολεία κλπ.), ιδιωτικές επενδύσεις, εμπόριο. γεωργία, τουρισμός, αλιεία κλπ.

Σημερινές διαπιστώσεις:

I.Τα προβλήματα των χρήσεων γης:

Η περιοχή μας είναι λίγο βιομηχανική, με ταχύτατους ρυθμούς αποβιομηχάνισης, λίγο εμπορική, λίγο τουριστική, λίγο αγροτική, λίγο ελεύθερης αλιείας, με άναρχη ανάπτυξη ιχθυοκαλλιεργειών, λίγο κτηνοτροφική, με πολλές ανεμογεννήτριες -χωρίς ουσιαστικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες και με μεγάλα προβλήματα.

Τα μεγάλα προβλήματα προέκυψαν:

•  από τις θέσεις εγκατάστασης των μεγάλων βιομηχανιών και της λειτουργία τους π.χ. απόθεση της τέφρας στην καλύτερη παραλία της περιοχής, στο Μηλάκι, ενώ μπορούσε να μεταφερθεί αλλού ή να χρησιμοποιηθεί για άλλους σκοπούς, από την εγκατάσταση της Α.Γ.Ε.Τ μέσα στο Μηλάκι, ενώ θα μπορούσε να εγκατασταθεί λίγο πιο πίσω. Προβλήματα από την αφαίμαξη των υδάτινων πόρων των περιοχών Λογγού και Μάνας και λίμνης του Δύστου με τα γνωστά αποτελέσματα, προβλήματα  από την επικείμενη καύση του RDF (αύτη την εποχή γίνεται αγώνας για να σταματήσει), προβλήματα από τα ανεξέλεγκτα ιχθυοτροφεία κλπ.

•  Την άναρχη προέκταση των πόλεων και χωριών χωρίς σχεδιασμό και ρυμοτόμηση, χωρίς κοινόχρηστους χώρους, χωρίς πράσινο ή αποχέτευση κλπ.  Στο όνομα της εξοχικής κατοικίας χτίζονται πλαγιές, όπως π.χ. στους Αγ. Αποστόλους που από χαμηλά οι κατοικίες φαίνονται σαν πολυκατοικίες με ύψος 3-4 ορόφων, έχοντας “κατεβάσει” το βουνό.

•  Την πολύ μεγάλη μόλυνση από την βιομηχανία και τα ιχθυοτροφεία στις θάλασσες και στις παραλίες, και την ρύπανση δεξιά και αριστερά στους δρόμους (σακούλες, πλαστικά μπουκάλια, πλαστικά κύπελλα του καφέ, και ό,τι άλλο μπορεί να φανταστεί κανείς).

• Τις ανεξέλεγκτες χωματερές και τις αποθέσεις αδρανών υλικών, σε όποιο σημείο κρίνει ο καθένας. Πολύ δυσάρεστες οσμές το καλοκαίρι σε χωριά με τουριστικές πιέσεις,  από βόθρους που ξεχειλίζουν, διότι δεν υπάρχει αποχέτευση.

•  Από το απαράδεκτο οδικό δίκτυο. Ο τραγικός οδικός άξονας Χαλκίδας – Κύμης-δεν μπορεί να σταματάει η νταλίκα στην Αμάρυνθο για να περάσει ο σερβιτόρος!. Από τότε που σταμάτησαν τα Ferry boat (Ερέτρια –Ωρωπός) και αυξήθηκε η κίνηση των οχημάτων είναι απροσπέλαστο το φανάρι στα ΚΤΕΛ  από Χαλκίδα προς Αθήνα. Έτσι δημιουργείται πολύ μεγάλη καθυστέρηση, καταναλώνονται καύσιμα πολλά, και υπάρχει μεγάλη μόλυνση. Θα μπορούσαν να αναφερθούν και άλλες πολλές διαπιστώσεις και θα ήταν ευχής έργο, μια ομάδα εθελοντών μέσα από απλοποιημένα ερωτηματολόγια να κατέγραφε ανά περιοχή τα προβλήματα που δημιουργούνται από το τριτοκοσμικό οδικό δίκτυο τα οποία να ομαδοποιηθούν, να μελετηθούν να ιεραρχηθούν, ώστε να αναζητηθούν λύσεις.

• Η πιο σπουδαία διαπίστωση, όμως, που θα αναλυθεί παρακάτω, είναι η μεγάλη επισκεψιμότητα που έχουμε από τους Αθηναίους τα Σαββατοκύριακα και ειδικότερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Υπάρχουν πάρα πολλές εξοχικές κατοικίες και τουριστικοί προορισμοί, δίπλα στην μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας, την Αθήνα. Όπου δεν χρειάζεται και πολλά έξοδα για να φθάσει κανείς στο νησί αυτό. Δηλαδή να έρχονται γρήγορα, με ασφάλεια, να τρώνε καλά (τα ντόπια προϊόντα μας), και πολλές φορές βιολογικά, να τα προμηθεύονται για όλη την εβδομάδα, να κολυμπάνε σε πεντακάθαρες θάλασσες, να τους γεμίζουμε τα μάτια και την ψυχή με τοπικό πολιτισμό και να φεύγουν ευχαριστημένοι για να μας ξανάρθουν!!!

Προτάσεις - Σκέψεις:

•   Σεβασμός στις υπάρχουσες βιομηχανίες, αλλά και συστηματικός και αυστηρός έλεγχος των περιβαλλοντικών όρων που έχουν υπογράψει, εάν αυτοί τηρούνται ή σε ορισμένες περιπτώσεις έχει λήξει η ισχύς των σχετικών αποφάσεων και αδειών και πρέπει να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες του νόμου, εν ανάγκη να αναγκαστούν να ξαναϋποβάλλουν νέες Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων με βάση τα νέα δεδομένα.

•   Απαγόρευση της καύσης του RDF.

•  Απαγόρευση της μεταφοράς ή προέκτασης των υπαρχουσών ιχθυοκαλλιεργειών και αυστηρότατος έλεγχος των περιβαλλοντικών όρων. Όταν λήξει η σύμβαση ενοικίασης της θαλάσσιας έκτασης τα ιχθυοτροφεία να απομακρύνονται χωρίς περαιτέρω ανανέωση σύμβασης.

•  Δημιουργία ενός νέου οδικού άξονα Χαλκίδας – Κύμης. Ο παλιός δρόμος θα μπορούσε να γίνει ο πιο μεγάλος ποδηλατόδρομος ( Χαλκίδα –Αμάρυνθο) με μεγάλα μελλοντικά τουριστικά οφέλη – το παραλιακό του μέτωπο έχει τεράστιο αισθητικό προνόμιο.

• Διαχείριση και διαλογή των σκουπιδιών στην πηγή, με πρώτη προτεραιότητα τη συνεργασία του Δήμου Κύμης – Αλιβερίου και του Δήμου Καρύστου. Κατά τα πρότυπα πιθανόν του Δήμου Σπάρτης ή της πολυμετοχικής εταιρείας «Λακωνική Βιοενεργειαική Α.Ε» με υπεύθυνο τον κ. Αργυρόπουλο Σταύρο. Προτείνεται σε περιοχές που δέχονται μεγάλη τουριστική πίεση, η χωροθέτηση και δημιουργία μικρών μονάδων επεξεργασίας βοθρολυμάτων.

•  Διαχείριση αδρανών υλικών: Για ένα τέτοιο τεράστιο πρόβλημα που είναι εμφανές σε γκρεμούρες και ποτάμια τα οποία είναι γεμάτα με τέτοια υλικά, προτείνουμε τις εξής λύσεις:

1) Να δημιουργηθούν σε κάθε χωρίο ράμπες με μεγάλους κάδους που μόλις γεμίζουν να απομακρύνονται με ευθύνη του Δήμου.

2)  Να ενοικιάζεται σε κάθε χωρίο ή ευρύτερη περιοχή ένας χώρος από το Δήμο που θα είναι περιφραγμένος με υψηλή και αδιαφανή περίφραξη, ώστε οι πολίτες να εναποθέτουν εκεί όλα τα αδρανή υλικά και μετά, πάλι με ευθύνη του Δήμου, να απομακρύνονται.

II. Μελέτη και αναβάθμιση των πολιτιστικών- τουριστικών προορισμών και δημιουργία νέων.

Μερικές σκέψεις είναι οι εξής:

1) Σύνδεση των Αρχαιολογικών χώρων της Ερέτριας με τον Α.Η.Σ. Αλιβερίου και τη λίμνη του Δύστου. Να γίνει προσβάσιμος ο Αρχαιολογικός χώρος του Δύστου στις δύο υπάρχουσες σειρές οχυρώσεων καθώς και στην Μεγάλη Οικία.

2) Προσβασιμότητα στα Δρακόσπιτα (Στύρων – Όχης).

3) Να καταστούν επισκέψιμοι οι πύργοι και τα κάστρα ενετικής περιόδου. Π.χ. θα μπορούσε να οργανωθεί  μια καλοκαιρινή γιορτή, όπου τις καλοκαιριάτικες  νύχτες να φωτίζονται όλα τα κάστρα-ένα ξεχωριστό θέαμα που θα μας μεταφέρει πίσω στο χρόνο.

4) Αξιοποίηση των παλιών εγκαταστάσεων της ΔΕΗ στον Μπρινιά με τη δημιουργία μουσείου λιθάνθρακα.

5)Δημιουργία μουσείων στο τσιμεντένιο κτίριο της ΔΕΗ, και αξιοποίηση των αρχαιολογικών ευρημάτων. Έχει ξεκινήσει διαδικασία εύρεσης λύσεως από την κα Δέσποινα Μαρίνου

6)  Δημιουργία εστιών πολιτισμού όπως:

Α) εργαστήρια πολιτισμού: ωδεία, χορωδίες, διδασκαλεία χορού, Λαογραφικές ομάδες κλπ.

Β) εκδηλώσεις πολιτισμού: συναυλίες, μουσικές βραδιές, θεατρικές παραστάσεις.

Γ) ομιλίες από λογοτέχνες, ανθρώπους του πνεύματος και επιστήμονες, πχ. είναι απαράδεκτο να μην γνωρίζει η περιοχή  τον Αλιβεριώτη Βαγγέλη Ελευθερίου, έναν από τους κορυφαίους επιστήμονες στον κόσμο στο τομέα της νανοτεχνολογίας.

7)  Ολοκλήρωση του κλειστού Γυμναστήριου του Αλιβερίου και του στίβου στο γηπέδου Δύστου, το μοναδικό στην Νότια Εύβοια.

8)  Μελέτη και προβολή θεμάτων με περιβαλλοντικό ενδιαφέρον, όπως:

Ο υγροβιότοπος του Δύστου (θα γίνει πιο κάτω αναλυτική περιγραφή), η    διαδρομή από Κονίστρα στον Μύλο του Σαντά μέσα από το ποτάμι, το φαράγγι στο Δημοσάρη , το φαράγγι του Αγίου Δημητρίου, πανσέληνο στον Προφήτη Ηλία στο Πράσινο και στην Όχη.

III.Προτάσεις γενικού ενδιαφέροντος:

•  Να υπάρχει ομοιομορφία σε όλα τα σπίτια πχ να είναι βαμμένα λευκά με κεραμίδια (εκτός από τους πέτρινους παραδοσιακούς οικισμούς). Οι όροφοι να μην ξεπερνούν τους δύο. Δηλαδή στις πλαγιές να λογαριάζεται ο όροφος από την χαμηλή πλευρά. Να εκπονηθούν σχέδια πόλης σε περιοχές που δέχονται οικιστική πίεση. Να χαρακτηριστούν παραδοσιακοί οικισμοί τα παλιά χωριά.

• Να δημιουργηθεί πάρκο με φωτοβολταϊκά, όπως είχε προταθεί παλιότερα στο Μπρινιά, με μετόχους τους πολίτες.

• Να επανεξεταστούν οι όροι λειτουργίας των ανεμογεννητριών, ώστε να ωφελούνται περισσότερο οι τοπικές κοινωνίες που δέχονται και την όχληση. Σκέψεις δημιουργίας εταιρείας με μετόχους πολίτες.

•  Να αξιοποιηθεί το φράγμα των Μανικιών.

• Να κηρυχτεί στην Εύβοια, μετά από συνεννόηση όλων των Δήμων, ζώνη που να απαγορεύεται η καλλιέργεια γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (μεταλλαγμένα)

•  Να εξεταστεί η πιθανότητα ανάπτυξης αγροτουρισμού. Έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και προοπτικές πχ. Πόρτο Μπούφαλο: ψάρεμα με καΐκι ανά (3-4) άτομα από επαγγελματία ψαρά με το ανάλογο τίμημα. Υπάρχουν παραδείγματα αγροτουρισμού όπως η συμμετοχή στην φύλαξη προβάτων, στο κλάδεμα της Ελιάς, στον τρύγο του αμπελιού κλπ.

• Να γίνει έρευνα και δημιουργία αλιευτικών πάρκων (καταφυγίων) όπου θα γεννούν τα ψάρια και θα μπουν κανόνες αλιείας.

• Να γίνει προβολή και χρήση αγροτικών προϊόντων που παράγονται αμιγώς στις περιοχές μας και εάν είναι δυνατόν πιστοποίηση αυτών ως προϊόντα Π.Ο.Π (όπως είναι και τα σύκα Κύμης). Ιδιαίτερα ο κάμπος του Δύστου έχει  τα αναγνωρίσιμα προϊόντα, όπως τομάτα, καρπούζι, αμπελοφάσουλα, και σουσάμι στις αγορές της Αθήνας. Επίσης έχουμε την φάβα Αργυρού και το κρασί μαλαγουζιά της Καρύστου. Υπάρχουν σίγουρα και άλλα πολλά προϊόντα που είναι ποιοτικά, από τοπικές παλιές ποικιλίες που δεν τα γνωρίζουμε. Άλλα τοπικά προϊόντα είναι τα αρνιά και τα κατσίκια της Καρύστου και το εξαιρετικό τουλουμοτύρι. Κάποια από αυτά πρέπει να ακολουθήσουν το δρόμο να γίνουν Π.Ο.Π. Οι ξενοδόχοι θα πρέπει να συνεννοηθούν για να έχουν πχ. πρωινό, αμιγώς από ευβοϊκά προϊόντα (τυριά, βούτυρο, αυγά, ψωμί, τσάι, φασκόμηλο, γάλα κλπ.) Μπορεί ναι γίνει και μια μεγάλη έκθεση προκειμένου να προβάλει τα προϊόντα πρωτογενούς παραγωγής και μεταποίησης της Εύβοιας, σε κάποιο χώρο δίπλα στο παζάρι του Αυλωναρίου που έχει πάρα πολύ κόσμο, όπως η προσπάθεια που έγινε στο Δύστο  με τους σπόρους

• Δημιουργία κάθε Ιούλιο και Αύγουστο μιας λαϊκής μόνο από γεωργούς και ψαράδες με αμιγώς δικά τους προϊόντα (όχι εμπόρους) και εάν είναι δυνατόν με βιολογικά προϊόντα. Ας ξεκινήσουν κάποιοι παραγωγοί, θα δουν ότι έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει και η περιοχή της Κύμης, για την παραγωγή κρασιού από την μαυροκουντούρα. Από αυτές τις περιοχές έπαιρναν κρασί οι Γάλλοι τον 18ο αιώνα!

•  Δημιουργία ενδιαφέροντος για καλλιέργεια αρωματικών φυτών που αφθονούν στην  περιοχή μας.

IV.Κάμπος Δύστου – υδροβιότοπος:

Α) Υφιστάμενη κατάσταση:

Στην περιοχή δραστηριοποιούνται περίπου 25-30 επιχειρηματίες παραγωγοί από τα χωριά Δύστος – Κουτουμουλάς – Κριεζά – Κοσκινα – Ζάρακες, οι οποίοι απασχολούν περίπου 300 - 350 εργάτες την περίοδο των κηπευτικών. Είναι η μεγαλύτερη ίσως επιχείρηση, που εργάζεται  τόσος κόσμος μετά τον Δήμο της Χαλκίδας. Ο κάμπος έχει πολύ μεγάλες ικανότητες παραγωγής προϊόντων και πολύ μεγαλύτερες εάν εφαρμόζονται μέθοδοι βιολογικής καλλιέργειας. Όλη η περιοχή χρειάζεται μια πολύ μεγάλη μελέτη διαχείρισης.  Και κατά πρώτο λόγο του νερού. Γιατί από εκεί υδρεύονται τα χωριά : Κόσκινα, Αργυρό, Πόρτο Μπούφαλο ενώ από τον ίδιο υδροφόρο ορίζοντα αρδεύεται και όλος ο κάμπος. Πρέπει ακόμα να μελετηθούν τα εδάφη για αλατότητα, pΗ, αγωγιμότητα κ.α. 

Οι παραγωγοί χρειάζονται επιστημονική βοήθεια στο χωράφι, που δεν την έχουν σήμερα.

Β) Πρόταση:

Πρέπει οι Γεωπόνοι του δήμου αφού εκπαιδευτούν στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και μέσα από σεμινάρια με πρωτοβουλία της Περιφέρειας και της Αντιπεριφέρειας, να εξοπλισθούν με ένα μικρό εργαστήριο αξίας περίπου 5.000-10.000€ με σκοπό να είναι πάνω από το κεφάλι του παραγωγού σε όλο το Δήμο, (όπως είναι οι Αγροτικοί Γιατροί). Δηλαδή να δημιουργηθεί ένα μικρό εργαστήριο μέσα σε ένα βαν όπου μπορεί να υπάρχουν ένα μικροσκόπιο, ένα στερεοσκόπιο, ένα αγωγιμόμετρο, ένα πεχάμετρο κλπ, ώστε να δίνονται λύσεις επί τόπου.

Είμαστε στην περίοδο της Γεωργίας ακριβείας. Τα φυτά δεν είναι αχόρταγα σαν τους ανθρώπους. Προσλαμβάνουν τα στοιχεία που θέλουν και τα υπόλοιπα μένουν στο χώμα το οποίο αρρωσταίνουν. Επίσης, πρέπει να ακολουθούνται αυστηρά οι οδηγίες των προμηθευτών για τα λιπάσματα και τα φάρμακα. Η μεγάλη προίκα της περιοχής μας είναι ο υγροβιότοπος, ο οποίος εάν μελετηθεί σωστά θα είναι μεγάλη πηγή εσόδων για την περιοχή. Υπάρχουν και τα κοντοσταυλέϊκα που μπορούν να αξιοποιηθούν ποικιλοτρόπως.

Πρέπει να γίνει αποκατάσταση των λατομείων και να διατηρηθεί το Άλσος Βελανιδιάς στη  θέση Κούτσουρο.

Πρέπει να σχεδιαστεί και σιγά- σιγά να κατασκευαστεί  ένας περιφερειακός περίπατος γύρο από την λίμνη για πεζοπορία και ένας ποδηλατόδρομος, με κατά διαστήματα, παρατηρητήρια πουλιών.

Πράγματι αυτό το κομμάτι μπορεί να αποφέρει πολλά έσοδα για την περιοχή.

Τέλος, για άλλα που είναι πολύ σημαντικά, όπως για θέματα παιδείας και υγείας κ.α, ας μιλήσουν οι ειδικοί με συγκεκριμένες προτάσεις.

Παρακαλούνται: η Αντιπεριφέρεια, ο Δήμος Κύμης – Αλιβερίου, σύλλογοι, επιστημονικές ομάδες, επαγγελματικές ομάδες, μεμονωμένοι επιστήμονες και επαγγελματίες να καταθέσουν γραπτώς τις απόψεις τους και να πραγματοποιηθεί ένα μεγάλο επιστημονικό συνέδριο ώστε να καταλήξουμε σε ένα σχέδιο ανάπτυξης. Το συνέδριο αυτό να πραγματοποιηθεί με ευθύνη του Δήμου και με τη δημιουργία ενός συντονιστικού οργάνου που θα χειριστεί το όλο θέμα.

Σας ευχαριστώ